بلوغ به دورانی اشاره دارد که در آن، پسران و دختران در حال رشد، تحت فرایند بلوغ جنسی قرار میگیرند. این فرایند شامل تغییرات فیزیکی و مراحلی است که منجر به اکتساب قابلیت باروری و ظهور صفات جنسی ثانویه و ویژگیهای فیزیکی مرتبط با بزرگسالان مرد و زن میشود، مانند رشد موهای ناحیه تناسلی. اگرچه بلوغ در اصل یک فرایند بیولوژیکی و جسمی است، اما میتواند تأثیراتی روی رشد روانی و عاطفی نوجوانان داشته باشد. در صورتی که فرزند شما قبل از سن 8 سالگی (بلوغ زودرس) یا بعد از سن 14 سالگی (بلوغ دیررس) به بلوغ برسد، توصیه میشود تحت نظر پزشک قرار گیرد.
سن بلوغ دختران و پسران
متوسط سن بلوغ برای دختران، 11 سالگی و برای پسران، 12 سالگی است. اما هیچ جدول زمانی برای این پدیده مقرر نشده است. بنابراین اگر فرزند شما قبل یا بعد از دوستان خود به بلوغ میرسد، نگران نباشید. زیرا شروع بلوغ در هر سنی از محدوده 8 تا 14سالگی کاملا” طبیعی است. به طور کلی این فرایند حدود چهار سال به طول میانجامد.
کودکانی که بسیار زود (قبل از 8 سالگی) و یا بسیار دیر (بعد از 14 سالگی) به سن بلوغ میرسند، باید تحت نظر پزشک قرار بگیرند، تا احتمال وجود یک بیماری زمینهای در آنها بررسی گردد.
نشانههای بلوغ در دختران
اولین نشانههای بلوغ دختران
معمولا” اولین نشانه بلوغ دختران، رشد سینههای آنهاست. طبیعی است که جوانه پستان گاهی اوقات بسیار حساس به لمس شود، یا رشد یکی از سینهها چند ماه قبل از سینه دیگر آغاز شود.
موهای ناحیه تناسلی نیز شروع به رشد میکند و رشد مو در پاها و بازوها به طور محسوس افزایش مییابد.
نشانههای بعدی بلوغ دختران
پس از یک سال (یا بیشتر) پس از آغاز بلوغ و طی چند سال آینده:
- رشد سینه دختران همچنان ادامه دارد و شکل سینهها پرتر و کاملتر میشود.
- در حدود دو سال بعد از آغاز بلوغ، دختران معمولا” اولین دوره قاعدگی خود را تجربه میکنند. میتوانید اطلاعات بیشتری در مورد شروع دوره قاعدگی کسب کنید.
- موهای ناحیه تناسلی، ضخیمتر و مجعدتر میشود.
- موهای زیر بغل شروع به رشد میکنند. در برخی از دختران، رویش مو در سایر قسمتهای بدن مانند لب بالایی نیز رخ میدهد. این امر کاملا” طبیعی است.
- تعریق دختران افزایش مییابد.
- اغلب دختران دچار آکنه میشوند، که یک بیماری پوستی است که به صورت انواع مختلف از جمله سرسفید، سرسیاه و لکههای پر از چرک به نام جوش و کورک ظاهر میشوند.
- ترشحات سفید واژن در دختران بوجود میآید.
- دختران وارد مرحله جهش رشد میشوند. از زمانی که دوره قاعدگی دختران شروع میشود، رشد سالانه آنها 5 الی 7.5 سانتیمتر (2/3 اینچ) بیشتر از سال آینده (یا دو سال بعدی) خواهد بود. پس از آن دختران به قد بزرگسالی خود میرسند.
- بسیاری از دختران دچار افزایش وزن میشوند، که امری طبیعی است. زیرا شکل بدن آنها دچار تغییرات میشود.
- همچنین تجمع چربی در امتداد بازو، ران و قسمت فوقانی کمر افزایش مییابد؛ باسن دختران گردتر شده و کمر آنها باریکتر میشود.
پس از حدود چهار سال از بلوغ در دختران:
- فرم سینههای دختران مانند زنان شده است.
- موهای ناحیه تناسلی به داخل ران گسترش یافته است.
- اندام تناسلی به طور کامل شکل گرفته است.
- رشد قد آنها متوقف میشود.
نشانههای بلوغ در پسران
اولین نشانههای بلوغ پسران
- معمولا” اولین نشانه بلوغ پسران، بزرگتر شدن بیضهها و نازک و قرمز شدن کیسه بیضهها است.
- موهای ناحیه تناسلی نیز به تدریج در پایه آلت تناسلی ظاهر میشود.
نشانههای بعدی بلوغ پسران
یک سال (و یا بیشتر) پس از شروع بلوغ و طی چند سال آینده:
- آلت تناسلی و بیضهها رشد کرده و کیسه بیضه به تدریج تیرهتر میشود. میتوانید اطلاعات بیشتری در مورد بهداشت آلت تناسلی مردان کسب کنید.
- موهای ناحیه تناسلی پسران ضخیمتر و مجعدتر میشود.
- موهای زیر بغل آنها شروع به رشد میکنند.
- تعریق پسران افزایش مییابد.
- سینهها ممکن است به طور موقت کمی متورم گردد، که امری طبیعی است و به منزله شکل گیری سینه مردان نمیباشد.
- پسران ممکن است در خواب دچار “احتلام” شوند. (انزال غیر ارادی منی هنگام خواب).
- صدای پسران “شکسته” میشود و دائما” در حال بمتر شدن است. ممکن است طی یک مدت، صدای آنها یک لحظه بسیار بم باشد و کمی بعد بسیار بلند شود.
- اغلب پسران دچار آکنه میشوند، که یک بیماری پوستی است که به صورت انواع مختلف از جمله سرسفید، سرسیاه و لکههای پر از چرک به نام جوش و کورک ظاهر میشوند.
- پسران وارد مرحله جهش رشد میشوند. افزایش قد آنها به طور متوسط، 7 الی 8 سانتیمتر (3اینچ) در سال خواهد بود و قد و قامت آنها مردانهتر خواهد شد.
طی تقریباً چهار سال پس از شروع بلوغ در پسران، اتفاقات زیر رخ میدهد:
اندام تناسلی آنها به شکل یک فرد بزرگسال ظاهر میشود و موهای ناحیه تناسلی به سمت داخل رانها گسترش مییابد.
رشد موهای صورت آغاز میشود و پسران میتوانند ریش و سبیل خود را اصلاح کنند.
قد آنها با سرعت بیشتری افزایش مییابد و رشد قدشان تقریباً تا سن 16 سالگی کامل میشود. (اما بدن آنها ممکن است همچنان عضلانیتر شود).
اکثر پسران تا سن 18 سالگی به بلوغ کامل میرسند.
تغییرات خلق و خوی پسران در دوران بلوغ
بلوغ میتواند دوران دشواری برای کودکان باشد. زیرا با رشد احساس خود آگاهی، آنها در حال غلبه کردن بر تغییرات بدن و احتمالا” آکنه یا بوی بدن خود هستند.
بلوغ میتواند زمان هیجان انگیزی نیز باشد، زیرا کودکان دارای عواطف و احساسات جدیدی میشوند. اما این ” نوسانات عاطفی”، میتواند اثرات روانی و عاطفی داشته باشد، از قبیل:
- نوسانات خلقی غیر قابل توضیح
- عزت نفس پایین
- پرخاشگری
- افسردگی
و صحبت کردن با نوجوان خود .
چگونه میتوان با مسئله بلوغ کنار آمد؟
در طول این دوره از زندگی، احساسات فرد میتوانند به شدت تغییر کنند و باعث ایجاد افسردگی، ناامنی و خشم شوند. بنابراین، آشنایی با روشهای مدیریت بلوغ بسیار مهم است تا دختران و پسران بتوانند تجربه آرامشبخشتری از ورود به دوران بزرگسالی را داشته باشند.
نکته اول: با یک بزرگسال قابل اعتماد درباره نگرانیهای خود صحبت کنید. بزرگسالان نیز این دوره را گذراندهاند و آماده کمک به شما هستند. صحبت کردن با یک فردی که گوشی به مشکلات و نگرانیهای شما میدهد، به شما کمک میکند.
نکته دوم: به صحبتهای پدر و مادر و افرادی که به آنها اعتماد دارید، درباره تغییرات بدن خود گوش کنید. میل جنسی و فشار همسالان دو موردی هستند که ممکن است نگرانی والدین شما را برانگیزد. اما باید بدانید که آنها تلاش میکنند تا شما را درک کنند و احساس آرامش درباره طبیعی بودن تغییرات و نگرانیهای شما داشته باشید.
نکته سوم: به مطالعه و یادگیری درباره تغییراتی که در این دوره برای شما رخ میدهد، توجه کنید. آگاهی از آنچه که اتفاق میافتد، به شما کمک میکند تا بهتر با آن سازگار شوید و از ناآگاهی و عدم آگاهی درباره تغییرات بدنی خود جلوگیری کنید. برخی از افراد در گذشته با تجربه اولین قاعدگی یا احتلام خود ترسیدهاند. با خواندن و به دست آوردن اطلاعات قبلی، میتوانید این ترسها را برطرف کنید.
نکته چهارم: به طور منظم ورزش کنید. ورزش کردن دو تا سه بار در هفته، به شما کمک میکند تا بدن و ذهنتان را سالم نگه دارید. همچنین، باعث کاهش استرس میشود و سطح هورمونها را در محدوده طبیعی برای سن شما حفظ میکند.
نکته پنجم: به خاطر داشته باشید که همه افراد با سرعت متفاوتی به بلوغ میرسند