در کلینیک فوق تخصصی غدد دکتر منشادی، انواع اختلالات قاعدگی شامل قاعدگی دردناک، قطع قاعدگی، قاعدگی نامنظم، خونریزی شدید قاعدگی، لکه بینی و سندرم پیش از قاعدگی، تشخیص داده می‌شود و درمان می‌گردد.
دختران و زنان جوان، از سنین 10-21 سالگی، که دچار دوره قاعدگی نامنظم، شدید، دوره‌های دردناک و یا عدم قاعدگی می‌شوند، میتوانند در کلینیک فوق تخصصی پزشک منشادی تحت درمان تخصصی قرار گیرند.
در این کلینیک، خدمات نوین و تخصصی در زمینه مشکلات بلوغ و هماتولوژی کودکان برای تشخیص و درمان انواع اختلالات، ارائه می‌گردد. بیماران به طور همزمان برای غدد درون ریز و یا بیماریها و مسائل زنان و همچنین اختلالات زمینه‌ای مربوط به لخته شدن خون، تحت کنترل و غربالگری قرار می‌گیرند. در این کلینیک، تستهای آزمایشگاهی وارزیابی و درمان با هماهنگی میان متخصصان هر دو زمینه، در یک جلسه انجام می‌شود تا نهایتاً بهبود به موقع بیماران حاصل گردد.
ما با ارائه راه و روشهای درمانی، این اختلالات را به راحتی مدیریت می‌کنیم، تا دختران و زنان بتوانند به روال زندگی سالم و فعال خود بازگردند.
علت‌ها و دلایل قاعدگی دردناک
رحم نیز یک عضله است و مانند تمام عضلات دیگر بدن میتواند دچار انقباض و یا انبساط گردد. در طول دوره قاعدگی، شدت انقباض رحم شما بیشتر می‌شود. گاهی اوقات هنگام انقباض رحم، شما دچار احساس درد و گرفتگی عضلانی (کرامپ) می‌شوید.
انقباض عضلات رحم هنگام تولید “پروستاگلاندین‌ها” رخ می‌دهد. پروستاگلاندین‌ها مواد شیمیایی تولید شده توسط پوشش داخلی رحم هستند. قبل از پریود، سطح این مواد شیمیایی افزایش می‌یابد. در آغاز پریود، سطح پروستاگلاندین بالا است. اما در طول دوره پریود، سطح آن کاهش می‌یابد. به این دلیل است که پس از گذشت چند روز اول پریود، درد قاعدگی فروکش می‌کند.
انواع دیسمنوره (قاعدگی دردناک)
اگرچه اکثر زنان در دوره قاعدگی خود ناراحتی و درد را تجربه می‌کنند، اما گاهی اوقات این درد بسیار شدید است و ممکن است با نشانه‌های دیگری نیز همراه باشد. دو نوع دیسمنوره (قاعدگی دردناک ) وجود دارد : قاعدگی دردناک اولیه و ثانویه.
قاعدگی دردناک اولیه
پریود دردناک اولیه شامل درد لگن است که ناشی از بروز عادت ماهانه و تولید طبیعی پروستاگلاندین می‌باشد. این نوع درد اغلب بلافاصله پس از اولین عادت ماهانه یک زن در نوجوانی آغاز می‌شود. در بسیاری از موارد، دردناکی دوره‌های قاعدگی یک زن با افزایش سن، کمتر می‌شود. درد قاعدگی ممکن است پس از زایمان کاهش یابد. با این حال، برخی از زنان همچنان در طول عادات ماهانه خود دچار درد و ناراحتی می‌شوند.
قاعدگی دردناک ثانویه
پریود دردناک ثانویه دلایلی غیر از قاعدگی و تولید طبیعی پروستاگلاندین دارد. این نوع درد قاعدگی ممکن است در مراحل بعدی زندگی و پس از پریود دردناک اولیه آغاز شود. این نوع از درد اغلب بیش از یک درد و گرفتگی عضلانی طبیعی طول می‌کشد. به عنوان مثال، ممکن است مدتها قبل از شروع پریود شما آغاز شود. درد آن ممکن است با شروع پریود شما بدتر شود و تا بعد از اتمام پریود، برطرف نگردد. برخی از شایع‌ترین علل قاعدگی دردناک ثانویه عبارتند از:
اندومتریوز: وضعیتی است که در آن بافت دیواره رحم در خارج از رحم، از جمله در تخمدان و لوله های فالوپ قرار می‌گیرد. این بافت هنوز هم مانند موقعیت خود در رحم عمل می‌کند، یعنی به تغییرات ماهانه هورمون‌ها پاسخ می‌دهد و نیز با تجزیه خود باعث خونریزی قاعدگی می‌شود. این خونریزی که در خارج از رحم و واژن رخ می‌دهد، میتواند باعث درد، به خصوص قبل، در طی و یا بعد از پریود شود.
فیبروئید: تومورهای عضلانی و یا زائده‌هایی هستند که در خارج، داخل و یا در دیواره رحم تشکیل می‌شوند. این تومورها سرطانی نیستند، اما میتوانند موجب درد و خونریزی شدید قاعدگی شوند.
عوامل خطرساز
دوره‌های قاعدگی دردناک در زنان زیر 30 سال، شایع‌تر است. عوامل دیگری که ممکن است احتمال داشتن دوره‌های دردناک قاعدگی را افزایش دهد، عبارتند از:
- وزن کم بدن، به ویژه در دوران نوجوانی
- سیگار کشیدن
- قاعدگی زودرس (زودتر از 12 سالگی)
- سیکل قاعدگی طولانی
- خونریزی شدید در طول پریود
- عدم بارداری و زایمان
- اختلالات روانی، مانند افسردگی یا اضطراب
همچنین اگر شما مبتلا به یک عارضه مرتبط با قاعدگی، مانند اندومتریوز یا کیست تخمدان هستید، در معرض خطر قاعدگی دردناک قرار دارید.
علائم و نشانه‌ها
درد همراه با دیسمنوره (قاعدگی دردناک) اولیه یا ثانویه، ممکن است شدید و ضرباندار، یا ملایم و مزمن باشد. منبع این درد به طور معمول در قسمت تحتانی شکم قرار دارد و ممکن است به کمر یا ران گسترش یابد. سایر نشانه‌ها عبارتند از:
- حالت تهوع
- استفراغ
- اسهال
- سردرد
- تحریک پذیری
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنید؟
با پزشک خود تماس بگیرید، درصورت:
- درد و گرفتگی عضلانی شدید و یا غیر عادی.
- درد و گرفتگی عضلات که بیش از چند روز طول بکشد.
- علائم عفونت مثل تب یا لرز
- درد و گرفتگی همراه با خونریزی قاعدگی شدید
- حساسیت به لمس ناحیه شکمی یا لگن
- ترشحات واژن غیر از خونریزی قاعدگی
همچنین، اگر دچار خونریزی واژینال یا درد هستید، اما مطمئن نیستید که مربوط به قاعدگی باشد، با پزشک خود تماس بگیرید.
روشهای تشخیص
هنگام مراجعه به پزشک، سوالات دقیقی در مورد علائم و نشانه‌ها و نیز سوابق پزشکی شما پرسیده می‌شود. پزشک یک معاینه لگنی نیز انجام خواهد داد.
تستهای مخصوص میتواند ارگان‌های لگنی و ساختارهای اطراف آن را ارزیابی کند. این آزمایشات ممکن است شامل:
- سونوگرافی لگن
- هیستروسکوپی
- هیستروسالپینگوگرافی (HSG)
- لاپاراسکوپی لگن
روشهای درمان
درمان پریود دردناک (دیسمنوره) شامل داروها و تکنیک‌های رفع درد است. اگر علت قاعدگی دردناک مشخص باشد، درمان آن بر از بین بردن و یا کاهش شدت مشکل، متمرکز خواهد بود. پزشک شما ممکن است هورمون‌ها و یا داروهای شل کننده عضلات رحم را تجویز کند. در برخی موارد، ممکن است برای برطرف کردن علت درد یا کاهش درد، نیاز به انجام جراحی باشد. برخی از درمان‌های مکمل و جایگزین نیز ممکن است مفید باشد. در برخی موارد، ترکیبی از روشهای درمان، نتیجه بهتری می‌دهد.
دارو درمانی
برخی داروها موسوم به NSAID (داروهای غیر استروئیدی ضد التهابی)، از تولید پروستاگلاندین در بدن جلوگیری می‌کنند. این امر باعث کاهش شدت درد و گرفتگی می‌شود. این داروها همچنین میتوانند از برخی علائم مانند تهوع و اسهال جلوگیری کنند. اکثر داروهای غیر استروئیدی مانند ایبوپروفن و ناپروکسن، میتوانند بدون نسخه خریداری شوند. همچنین نوع دیگری از دارو موسوم به مهار کننده‌های COX-2، نیز ممکن است تجویز گردد.
اگر داروهای استروئیدی به محض اولین نشانه پریود یا بروز درد مصرف شوند، بهترین نتیجه را می‌دهند. معمولاً باید آنها را برای فقط 1 یا 2 روز مصرف کنید و از نوشیدن الکل در طول این زمان، اجتناب کنید. زنان مبتلا به اختلالات خونریزی، آسیب کبدی، اختلالات معده، یا زخم‌های گوارشی نباید از داروهای غیر استروئیدی استفاده کنند.
جلوگیری از بارداری هورمونی
پیشگیری بارداری هورمونی بوسیله قرص‌های جلوگیری از بارداری، برچسب پیشگیری از بارداری و حلقه واژینال نیز درد قاعدگی را کاهش می‌دهد. در برخی موارد، دستگاه داخل رحمی (IUD) ممکن است توصیه شود. در این نوع پیشگیری از بارداری، هورمون‌ها به کنترل رشد پوشش داخلی رحم کمک می‌کنند. بنابراین پروستاگلاندین کمتری در بدن ساخته می‌شود. این بدان معناست که انقباضات کمتر رحم، جریان خون کمتر و درد کمتری وجود خواهد داشت. هورمون‌ها ممکن است رشد فیبروم و اندومتریوز را متوقف کنند. این بخش‌ها اغلب با متوقف شدن درمان، دوباره رشد خود را از سر می‌گیرند. در صورت نیاز، پیشگیری از بارداری را می‌توان با سایر داروهای کاهنده سطح استروژن و یا متوقف کننده سیکل قاعدگی، انجام داد. این کار به جلوگیری از درد (قبل از شروع آن) کمک می‌کند.
جراحی
اگر وجود فیبروم، علت بروز درد قاعدگی باشد، پزشک شما ممکن است عمل جراحی و یا آمبولیزاسیون شریان رحم را توصیه کند. در طی عمل جراحی، فیبروئید و یا کل رحم ممکن است برداشته شود.
برای درمان اندومتریوز ممکن است از روش لاپاراسکوپی استفاده شود. بافت در حال رشد در خارج از رحم را می‌توان با لاپاراسکوپی یا با عمل جراحی باز شکم، از بدن خارج کرد. البته رشد این بافت ممکن است بعد از عمل بازگردد، اما از بین بردن آن میتواند درد قاعدگی را کاهش دهد.
برای موارد بسیار شدید، هیسترکتومی (برداشتن رحم) ممکن است انجام شود، که معمولاً این آخرین چاره خواهد بود.
سایر روشهای درمان
درمان‌های دیگری نیز ممکن است به کاهش درد کمک کند، اگر چه قادر به جلوگیری از آن نیستند:
- مصرف ویتامین B1 و یا مکمل منیزیم
- ماساژ
- طب سوزنی یا طب فشاری
تلاش برای کاهش استرس نیز ممکن است به کاهش درد پریود کمک کند.
یافتن راه تسکین درد
برای برخی از زنان، کشف روش‌هایی که برای کاهش درد و ناراحتی قاعدگی مؤثر هستند، امری تدریجی است و این تکنیک‌ها برای هر زن ممکن است متفاوت باشد. با این حال، پیشنهادات زیر نیز ممکن است برای شما مفید باشند:
- ورزش: انجام تمرینات ورزشی در طول هفته میتواند به شما احساس بهتری دهد. تمرینات هوازی مانند پیاده‌روی، دویدن آهسته، دوچرخه‌سواری و شنا به تولید مواد شیمیایی کمک می‌کنند که در کاهش درد مؤثر هستند.
- استفاده از گرما: حمام گرم، استفاده از پد گرم، کیسه گرم یا بطری آب گرم روی شکم میتواند تسکین بخش باشد.
- استراحت کافی: قبل و در طول دوره قاعدگی، اطمینان حاصل کنید که به خواب کافی دست یافته اید. این میتواند به شما کمک کند تا با درد و ناراحتی قاعدگی بهتر مقابله کنید.
- آرامش: تمرینات تمرکز و یوگا را امتحان کنید. تکنیک‌های آرامش‌بخش میتوانند به شما در کنترل درد قاعدگی کمک کنند.
توجه داشته باشید که هر فرد ممکن است به روش‌ها و تکنیک‌های مختلفی بهتر پاسخ دهد. بنابراین، تجربه و تلاش شخصی شما میتواند راهنمایی‌های بیشتری را برای کاهش درد و ناراحتی قاعدگی شما فراهم کند.
