تیروئید ، یک غده کوچک و پروانه ای شکل است که در قسمت جلوی گردن شما واقع شده است، و تأثیر عظیمی بر سلامت کلی شما دارد. این غده کوچک عملکرد هر عضو بدن را تحت تأثیر قرار می دهد و اگر به درستی کار نکند ، می تواند بدن شما را از هماهنگی خارج کند. تیروئید شما در بیشتر عملکردهای بدن نقش دارد و متابولیسم و دمای بدن را تنظیم می کند.
“هنگامی که تیروئید شما به درستی کار نمی کند، می تواند منجر به وقوع یک سری کامل از علائم شود. اگرچه این علائم ممکن است خود را آهسته و آرام نشان دهند، همیشه باید به تغییرات بدن توجه داشت، و مهم است که تغییرات را ردیابی کرده و در صورت نگرانی با پزشک خود صحبت کنید.” کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید دو بیماری شایع تیروئید هستند و اگرچه نام آنها تقریباً یکسان به نظر می رسد ، اما خود اختلالات بسیار متفاوت هستند.
تفاوت کم کاری و پرکاری تیروئید
چند تفاوت مشخص بین این دو وجود دارد:
- کم کاری تیروئید منجر به کاهش هورمون ها می شود، در حالی که پرکاری تیروئید منجر به افزایش هورمون ها می شود.
- کم کاری تیروئید منجر به کند شدن متابولیسم، خستگی و کند شدن کلی عملکرد بدن می شود. از طرف دیگر، پرکاری تیروئید به جای افزایش وزن می تواند منجر به کاهش وزن شود. به جای افسردگی ممکن است احساس اضطراب کنید.
داشتن تیروئید بیش از حد غیرفعال پس از تیروئید کم کار یا برعکس، غیر معمول نیست. اگر علائم پرکاری تیروئید یا کم کاری تیروئید دارید، در مورد گزینه های درمانی با پزشک خود صحبت کنید.
کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید وقتی رخ می دهد که غده دچار کمبود فعالیت می شود. این عارضه می تواند در هر سنی بروز دهد، اما با افزایش سن، این خطر افزایش می یابد و بیشتر دراثر ژنتیک فرد ایجاد می شود. زنان سه برابر بیشتر از مردان در معرض کم کاری تیروئید هستند.
هنگامی که تیروئید کم کاری دارید، سیستم ایمنی بدن شما برای مبارزه با تیروئید شما تحریک می شود و باعث التهاب می گردد و این باعث می شود تیروئید شما هورمونهای تیروئید کمتری تولید کند. این علائم معمولاً غیرواضح است و علائم اغلب شبیه مواردی است که در سایر اختلالات مانند فقر آهن رخ می دهد. بنابراین، علائم اغلب می تواند با سایر شرایطی که باعث خستگی می شوند اشتباه گرفته شود.
با این وجود، آزمایش غربالگری با یک غربالگری ساده به نام تست هورمون تحریک تیروئید (TSH) آسان انجام می شود.
علل
دلایل شایع تیروئید عبارتند از:
- تیروئیدیت (ورم و التهاب تیروئید) هاشیموتو که یک اختلال خود ایمنی است.
- ژنتیک
- رژیم غذایی کم ید
- قرار گرفتن در معرض پرتودرمانی در اثر درمان سرطان
- برخی از داروهای مورد استفاده در معالجه سرطان و مشکلات قلبی و روانی
- برداشتن تیروئید با جراحی
علائم کم کاری تیروئید
- افزایش وزن غیر قابل توصیف یا مشکل در کاهش وزن
- خستگی
- افسردگی
- ریزش مو و خشکی مو
- گرفتگی عضلات
- پوست خشک
- گواتر (تورم غده تیروئید)
- ناخن های شکننده
- ضربان قلب آهسته
- دوره پریود نامنظم
- حساسیت به سرما
- یبوست
- سندرم تونل کارپال (نشانگان مجرای مچ دستی- عارضه‌ای نسبتاً معمول در ناحیه دست و انگشتان است که باعث ایجاد احساس سوزش، گزگز، بی‌حسی و در پاره‌ای مواقع درد در این ناحیه می‌شود)
درمان
قرص سدیم لووتیروکسین (یا بنام Synthroid) را می توان یک بار در روز به عنوان یک هورمون جایگزین مصرف کرد تا به تنظیم سطح تیروئید کمک کند. این قرص ها حاوی یک هورمون مصنوعی مشابه با تیروکسین هستند، هورمونی که غده تیروئید به طور طبیعی تولید می کند. به طور کلی، داروهای جایگزین تیروئید باید برای مدت بسیار طولانی (شاید برای همیشه) مصرف شود زیرا اثرات کم کاری تیروئید غیر قابل برگشت است.
پرکاری تیروئید
پرکاری تیروئید در اصل برعکس کم کاری تیروئید است. وقتی تیروئید بیش فعال است، هورمون تیروئید بیش از حد ایجاد می شود.
علل
علل شایع پرکاری تیروئید عبارتند از:
- بیماری گریوز، یک بیماری خود ایمنی شایع است که باعث تحریک هورمونهای تیروئید T4 و T3 می شود.
- تیروئید متورم
- ندول های (گره های کوچک) تیروئید
علائم
- کاهش وزن غیر قابل توصیف
- احساس استرس یا اضطراب
- ضربان قلب بسیار بالا
- لرز
- عرق کردن های زیاد
- احساس گرما آن هم به طور مکرر
- پوست خارش دار قرمز
- حرکات مکرر روده بیش از حد معمول
- موهای نازک و ریزش مو
درمان
برای درمان پرکاری تیروئید از Methimazole یا Propylthiouracil (PTU) استفاده می شود. این داروها به تیروئید سیگنال می دهند تا تولید هورمون T4 و T3 را آهسته کند. این داروها بصورت قرص در بازار وجود داشته و ممکن است روزانه نیاز به سه بار مصرف داشته باشد. باز هم، این یک روش درمان قطعی نیست.
اگر داروهای ضد تیروئید، تیروئید را تنظیم نکنند، جراحی برای از بین بردن کامل یا بخشی از غده تیروئید یا درمان با ید رادیواکتیو گزینه های جایگزین خواهد بود که برای کند کردن تولید هورمون های تیروئید مورد استفاده قرار می گیرد.
در صورت عدم درمان، پرکاری تیروئید می تواند منجر به ضربان قلب نامنظم و ازبین رفتن بیش از حد استخوان شود. بیشتر افراد به محض تشخیص به موقع و درمان پرکاری تیروئید، نتیجه خوبی را دریافت می کنند، اما در صورت احساس بروز هر یک از علائم پرکاری تیروئید، در صورت نیاز باید به مراقبت های فوری پزشکی دسترسی پیدا کرد. این امر خصوصاً در صورتی که ریتم نامنظم قلب داشته باشید، صادق است که می تواند به یک وضعیت تهدید کننده مانند سکته مغزی منتهی شود.
دانستن سابقه خانوادگی شما در این بیماری سودمند است زیرا کم کاری تیروئید اغلب یک بیماری ژنتیکی است. علاوه بر این، زنان در سن باروری باید متخصص زنان و زایمان خود یا هر یک از متخصصین دیگر را آگاه کنند زیرا این عارضه می توانند در دوران بارداری روی کودک شان تأثیر بگذارد. اگر هر یک از این علائم به نظر آشنا است، با پزشک خود مشورت کنید. مداخله زودرس پزشکی باعث موفقیت بیشتر درمان می شود. کم کاری یا پرکاری تیروئید های درمان نشده ی دوره های طولانی، منجر به مشکلات سلامتی قابل توجهی می شود.
شیوع و عوامل خطر: چه کسی تحت تأثیر اختلالات تیروئید قرار دارد؟
زنان به احتمال بیشتری به بیماری تیروئید مبتلا می شوند، و کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید در زنان بالای 60 سال اتفاق می افتد. تخمین زده می شود حدود 1 نفر از 8 زن در طول زندگی خود بعضی از موارد بیماری تیروئید را تجربه کند. این اختلالات تیروئید در خانواده ها نیز ارثی است.
مشکلات تیروئید می تواند در نتیجه درمان سرطان ایجاد شود. همچنین ممکن است گره های مستقیمی در غده تیروئید تان داشته باشید، اما این گره ها معمولاً سرطانی نیستند و لزوماً هیچ مشکلی در عملکرد تیروئید ایجاد نمی کنند. برای ردیابی سرطان تیروئید ممکن است بیوپسی و سونوگرافی لازم باشد، اگرچه این نوع بیماری نادر است.
بعضی اوقات حاملگی می تواند باعث نوسان سطح تیروئید شود. کم کاری تیروئید در این برهه شایع تر است. سطح تیروئید ممکن است حدود یک سال پس از زایمان طبیعی نباشد. کم کاری تیروئید نیز یک عامل خطرناک برای زنان بعد از دوره یائسگی است.
تشخیص کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید
اولین قدم در تشخیص کم کاری و یا پرکاری تیروئید، آزمایش خون ساده است. پزشک به احتمال زیاد از شما می خواهد که برای دقیق ترین نتیجه، آزمایش خون را انجام دهید. این بدان معنی است که شما نمی توانید از بابت تست بعد از نیمه شب هیچ غذایی بخورید.
آزمایش خون سه نوع هورمون را اندازه گیری می کند. اولین آن هورمون تحریک کننده تیروئید (TSH) نام دارد که توسط غده هیپوفیز در مغز آزاد می شود. نتیجه TSH بالا، در این مورد، به این معنی است که غده هیپوفیز شما در حال پرتحرکی است، یعنی به احتمال زیاد در تلاش برای جبران غده تیروئید کم تحرک است. (غده هیپوفیز به دلیل عوامل دیگر، مستقل از غده تیروئید، می تواند به حالت تحرک بیش از حد فعالیت کند). نتیجه پایین آزمایش به این معنی است که مقدار غیر طبیعی هورمونهای تیروئید را در خون دریافت می کنید و ممکن است نشان دهنده پرکاری تیروئید باشد.
دو هورمون دیگر که پزشک ممکن است بررسی کند شامل تیروکسین آزاد (T4) و تریودوتیرونین (T3) است. پزشک ممکن است سطح Free-T4 را نیز بررسی کند، یعنی اندازه گیری T4 قبل از اینکه در بافت های مختلف در بدن ذخیره شود. سطح پایین هر یک از این هورمون ها نشان دهنده کم کاری تیروئید است، در حالی که مقادیر زیاد به پرکاری تیروئید اشاره دارد.
آزمایشات تشخیصی بعدی بستگی به آنچه پزشک در آزمایش خون اولیه شما و همچنین در هنگام معاینه فیزیکی تیروئید شما پیدا می کند دارد. غده تیروئید بزرگ شده ممکن است برای تشخیص کیست احتمالی، به سونوگرافی نیاز داشته باشد. بیوپسی ریز سوزن، گاهی همراه با سونوگرافی استفاده می شود. این شامل گرفتن یک نمونه کوچک از کیست برای غربالگری آن برای تشخیص سرطان است.
روش دیگری که برای تشخیص پرکاری تیروئید مورد استفاده قرار می گیرد، آزمایش جذب ید رادیواکتیو است. این در رابطه با سونوگرافی استفاده می شود. ابتدا تکنسین از شما می خواهد کپسول حاوی رادیو ید را مصرف کند. غده تیروئید سالم تنها مقدار ید مورد نیاز خود را مصرف می کند. اگر تصاویر نشان دهند که تیروئید شما بیش از حد از ید استفاده می کند، ممکن است دچار پرکاری تیروئید باشید. نقطه مقابل در مورد کم کاری تیروئید صادق است.
عوارض ، پیش آگهی و چشم انداز شرایط تیروئید
چشم انداز کلی و پیش آگهی بین کم کاری تیروئید و پرکاری تیروئید متفاوت است. در کم کاری تیروئید، سطح و علائم کلی شما با دارو بهبود می یابد، اما این یک بیماری است که احتمالاً تا آخر عمر مجبور به درمان آن خواهید بود. این لزوماً در مورد پرکاری تیروئید اتفاق نمی افتد. اگر داروهای ضد تیروئید جواب دهند، سطح هورمون تیروئید شما بدون هیچ گونه مشکل دیگری عادی می شود.
هرچند که هر نوع بیماری تیروئید داشته باشید، پزشک معالجه شما را با آزمایش خون گاه به گاه کنترل می کند تا مطمئن شود هورمونهای تیروئید شما در حد مطلوب هستند.
عوارض بیماری تیروئید ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- اضطراب (بیشتر در پرکاری تیروئید دیده می شود)
- افسردگی (بیشتر در کم کاری تیروئید دیده می شود)
- نوسانات وزنی
- مشکلات باروری
- نقایص هنگام تولد
- مشکلات قلبی
- فشار خون بالا (که در پرکاری تیروئید مشاهده می شود)
